Wifi: De risico’s van openbare netwerken op vakantie

In de trein, tijdens een etentje buiten de deur of op het vliegveld: iedereen maakt weleens gebruik van openbare wifi-netwerken op vakantie. Superhandig! Je hebt immers gratis en (vaak) lekker snel internet. De Facebook-app heeft nu zelfs een speciale zoekfunctie voor openbare netwerken. Maar wat zijn precies de risico’s van openbare netwerken? Hackers kunnen de netwerken namelijk gebruiken om gegevens te stelen. Met deze 5 tips maak je er veiliger gebruik van.

Wat is een openbaar netwerk?

Een openbaar netwerk (ook vaak ‘hotspot’ genoemd) is een wifi-netwerk op een openbare plek, zoals in een hotel, trein of café. Daarmee kun je lekker wat MB’s besparen van je Sim Only abonnement met internet. Maar… een hacker kan een ander netwerk opzetten met een bijna identieke naam. Maak jij hier verbinding mee, dan kan hij of zij meekijken met al jouw gegevens (behalve als die versleuteld zijn via bijvoorbeeld een VPN, zie onze eerste tip). Ook kunnen kwaadwillenden met software of een apparaatje jouw verbinding ‘afluisteren’. Hierdoor bestaat het risico dat je gegevens worden gebruikt om mee te frauderen, er malware op je toestel wordt geïnstalleerd of dat foto’s of andere gevoelige bestanden opduiken op andere plekken.

Tip 1: gebruik een VPN (heel veilig)

De veiligste en meest vergaande tip: gebruik een VPN om mee te internetten. Een VPN is een soort privénetwerk voor jou, dat ook nog eens een keer goed is versleuteld. Nadeel: het kost geld om zo’n virtual private network te gebruiken: grofweg zo’n 50 tot 80 euro per jaar. Er zijn ook gratis VPN’s, maar de vraag is hoe betrouwbaar die zijn. En bovendien krijg je dan al snel te maken met zaken als advertenties en datalimieten. Ook met je telefoon of tablet kun je er makkelijk gebruik van maken: meestal vind je een VPN-functie in het instellingenmenu.

Tip 2: data via 3G of 4G (heel veilig)

Internet je via 3G of 4G? Dat is in de regel veiliger dan via een openbaar netwerk. Mobiele telefoonnetwerken zijn namelijk versleuteld. Moet je gevoelige gegevens zoals wachtwoorden versturen? Schakel dan van het openbare wifi-netwerk over op 3G of 4G. Op je laptop kan dit ook, door de verbinding van je telefoon of tablet te delen via een draagbare wifi-hotspot of usb-/bluetooth-tethering (waarmee je de data via een usb-kabel of bluetooth aan je laptop doorgeeft). Voor op je vakantie ook erg handig aangezien je sinds juni 2017 ook in het buitenland (binnen de EU) gebruik kunt maken van je normale internetbundel.

Tip 3: netwerk met een wachtwoord (beetje veilig)

Een openbaar netwerk met een wachtwoord is een beetje veiliger dan een open netwerk zónder wachtwoord. Met een wachtwoord is er namelijk sprake van een versleutelde verbinding tussen jouw toestel en de router, doorgaans met de veiligste WPA2-versleutelingsmethode. Je kunt het wachtwoord echter vaak zo opvragen bij het personeel. En de hacker kan dit dus ook. Daarmee heeft hij een ‘sleutel’ te pakken om de versleuteling mee te ontgrendelen. Een netwerk dat is beveiligd met een wachtwoord biedt dus een beetje bescherming, maar hecht dus niet al te veel waarde aan het slotje dat je (mogelijk) ziet in de lijst met alle wifi-netwerken.

Tip 4: maak je toestel hackersproof (beetje veilig)

Probeert een hacker via een openbaar netwerk in te breken in jouw telefoon, tablet of pc? Dan kan hij kwetsbaarheden in jouw software uitbuiten om toegang tot jouw toestel te krijgen. Daarna kan hij bijvoorbeeld gegevens stelen of malware (=kwaadaardige software zoals virussen of spyware) installeren. Zorg daarom dat je altijd de nieuwste updates installeert voor je besturingssysteem en al je applicaties. Dit soort kwetsbaarheden (‘lekken’) worden namelijk door softwaremakers hersteld via updates.

Tip 5: Openbaar netwerk: doe geen privacygevoelige dingen (beetje veilig)

Maak je toch gebruik van een openbaar netwerk? Dan is het beter om geen privacy- en fraudegevoelige gegevens als wachtwoorden, betalingsgegevens en e-mails te verzenden. Technisch gezien wordt het internetten er niet veiliger door, maar je voorkomt in ieder geval dat gevoelige gegevens in verkeerde handen vallen. Een slim alternatief is om even over te schakelen naar 3G/4G (zie tip 2), of de gevoelige taken uit te stellen tot je weer op een privénetwerk zit.

Facebook-app: vind het dichtstbijzijnde netwerk

Sinds 2017 heeft de Facebook-app een ingebouwde functie om de dichtstbijzijnde openbare netwerken op te sporen. Je vindt de functie in het instellingenmenu onder ‘Apps/meer weergeven’ en dan ‘Wi-Fi zoeken’. Op een kaart zie je vervolgens alle netwerken in de buurt.

Weet jij nog andere tips voor veilig internetten op openbare netwerken?