Een gezonde geest in een gezond lichaam, zo is het gezegde. Psychotherapie kan je helpen met die gezonde geest. Maar het is druk in de psychotherapie branche. Met talloze behandelvormen en denkkaders is het soms moeilijk om je te oriënteren op de behandelmogelijkheden. Om je toch een overzicht te kunnen bieden van de belangrijkste en bekendste vormen van psychotherapie, zetten wij 6 therapievormen voor je op een rijtje.
In het kort: wat is psychotherapie?
Psychotherapie is er voor mensen met psychische (geestelijke) of psychosociale problemen. Een psychisch probleem heeft te maken met gevoelens of gedachten, bijvoorbeeld angst, boosheid of somberheid. Bij een psychosociaal probleem heeft iemand het psychisch moeilijk met andere mensen of instanties. Denk bijvoorbeeld aan problemen met partner, kinderen, collega’s op het werk of met de Belastingdienst.
Een psychotherapeut helpt mensen met psychische en psychosociale problemen en psychiatrische stoornissen. Over het algemeen is psychotherapie bedoeld om te leren omgaan met een probleem of stoornis, in plaats van het ‘oplossen’ van het probleem.
6 bekende vormen van psychotherapie
Nu we weten wat psychotherapie in het kort inhoudt, willen we ingaan op 6 bekende therapievormen. Die therapievormen verschillen uiteraard van elkaar, maar variëren ook per persoonlijke situatie qua lengte en intensiteit. We richten ons daarom puur op de methodieken zelf en laten individuele situaties en intensiteit even in het midden.
1. Cognitieve gedragstherapie
Cognitieve gedragstherapie is een van de bekendste vormen van psychotherapie. In deze therapie komen cognitieve therapie en gedragstherapie samen. De therapeut probeert de patiënt op een andere manier naar dingen te laten kijken (cognitief) of probeert juist gedragspatronen te wijzigen die een emotioneel probleem veroorzaken (gedrag). Het hangt dus van de patiënt af of de nadruk ligt op de manier van denken of op de manier van doen. Bij deze vorm van therapie krijgt de patiënt vaak oefeningen en huiswerk mee.
2. Psychoanalyse/psychoanalytische psychotherapie
Aan de basis van deze therapievorm ligt het principe dat we ons niet altijd bewust zijn van de oorzaken van ons gedrag. Door je bewust te worden van die oorzaken, leer je begrijpen waarom je bepaalde problemen ervaart. En wanneer je de oorzaken van die problemen begrijpt, kun je beginnen met het verwerken van problemen en op zoek gaan naar nieuwe manieren om met bepaalde situaties om te gaan.
Psychoanalyse is een ontzettend uitgebreide en veelzijdige behandelvorm. Onder andere op Wikipedia vind je veel informatie over de oorsprong van psychoanalyse (met Sigmund Freud als grondlegger) en de theorieën en fundamenten ervan.
3. Cliëntgerichte psychotherapie
Cliëntgerichte psychotherapie (ook wel bekend onder de naam Rogeriaanse psychotherapie) is een therapievorm waarin de patiënt volledig centraal staat. Die persoon is zich bewust van zijn probleem en wil hier zelf aan werken, maar heeft een therapeut als begeleidende factor nodig.
Je kunt cliëntgerichte psychotherapie misschien het beste zien als een proces van persoonlijke ontwikkeling. De patiënt vertelt, bepaalt zelf wat hij wel en niet wil vertellen en hoe ver of diep hij daarin wil gaan. De therapeut luistert, probeert hetgeen dat verteld wordt te ‘verhelderen’ en bewaakt het proces van persoonlijke ontwikkeling zo goed mogelijk.
Deze behandelvorm wordt onder andere toegepast bij depressiviteit, angst, piekeren en onzekerheid.
4. Systeemtherapie
Systeemtherapie is een andere benaming voor relatietherapie en gezinstherapie. Deze therapievorm komt voort uit psychoanalyse, omdat die therapie meer geschikt bleek voor individuen in plaats van gezinnen. Partners of gezinsleden volgen systeemtherapie meestal samen.
Tijdens een sessie bespreken de betrokkenen hun problemen. De therapie heeft als doel bewustwording van reacties op elkaar en de invloed die men op de ander heeft. Ook krijgen de patiënten vaak huiswerk mee, dat ze thuis kunnen proberen.
Binnen de systeemtherapie bestaan weer verschillende subvormen, elk met hun eigen aanpak en uitgangspunten.
5. Integratieve psychotherapie
Integratieve psychotherapie is een methode waarin men twee of meer kaders uit de psychotherapie verenigt tot één therapievorm. Het is een redelijk nieuwe vorm van therapie die zich niet zozeer richt op de problemen of klachten van de patiënt (zoals bij cognitieve gedragstherapie het geval is), maar op de patiënt als mens. De therapeut kijkt welke denk- en behandelkaders uit de psychotherapie bij hem passen en stemt daar zijn therapie op af. Écht therapie op maat dus!
6. Interpersoonlijke psychotherapie
Tot slot is er de relatief nieuwe therapievorm interpersoonlijke psychotherapie (IPT), die ontwikkeld is voor het behandelen van depressies. IPT gaat in op de relaties van de patiënt met andere mensen en heeft als doel die relaties te verbeteren.
Het uitgangspunt van ITP is dat een grote verandering in een belangrijke relatie een depressie kan uitlokken. Denk bijvoorbeeld aan het overlijden van een partner of geliefd familielid, het aangaan van een nieuwe relatie na een scheiding of een nieuwe rol op het werk.
Tijdens de sessies kijkt de therapeut naar de contacten in het leven van de patiënt en hoe belangrijk die voor hem of haar zijn. Daarna wordt gekeken hoe deze relaties verband houden met de depressieve gevoelens. De therapeut en patiënt kijken vervolgens samen hoe de patiënt veranderingen kan realiseren en de klachten kan verminderen.
Een paar laatste tips
Hoe weet je nu eigenlijk welke therapie bij je past en welke therapeut goed is? Daarvoor geven we je graag een aantal tips mee.
- Zorg ervoor dat je een gediplomeerd psychotherapeut hebt. In Nederland is dit een beschermde titel die niet iedereen mag voeren.
- Overleg met je huisarts en therapeut wat je probleem is en oriënteer je op de soorten therapieën. Als je een persoonlijke voorkeur hebt voor een bepaalde therapie en bespreek dit met je huisarts en eventueel ook met je behandelaar.
- Zoek online naar ervaringen met therapeuten. Het is niet altijd een betrouwbare methode, want de problemen en voorkeuren verschillen natuurlijk per persoon verschillen. Toch kan een klein beetje vergelijkend warenonderzoek geen kwaad.
We hopen dat je hebt kunnen vinden wat je zocht over psychotherapie en dat je onze tips je helpen een goede psychotherapeut te vinden.
Dit artikel werd je aangeboden door De Vrije Praktijk voor Psychotherapie, psychotherapeut in Amsterdam.